مونته سوری چیست
بیایید یک بار برای همیشه به سوال “مونته سوری چیست” پاسخی کامل بدهیم. مونته سوری قدمتی بیش از یک قرن دارد که لازمه خلاقیت در آموزش را مبنای نیازهای فردی هر کودک و رشد طبیعی او می‌بیند.
در محیط آموزش مونته سوری کودکان اول از راه حواس و بعد به وسیله تفکر با توجه به ابزار و مواردی که در دسترس است به ویژگی های محیط اطراف خود پی می‌برند، تجربه و کشف می‌کنند و در این مراحل مهارت های علمی زندگی را تمرین می‌کنند و در کنار آن لذت می‌برند.
دکتر ماریا مونته سوری توضیح می دهد مونته سوری چیست
او معتقد است آموزش خلاقیت به کودکان بهتر است از سن 2.5 سالگی شروع شود که او بتواند در قالب انجام یکسری از فعالیت هایی از زندگی طبیعی به نیازهای کودکانه ی خود پاسخ دهد. در وسایل مونته سوری اهداف بصورت غیر مستقیم نهفته شده اند که همگی آنها لازمه ی آموزش های پیشرفته تر است. در کلاس با شیوه ی آموزشی مونته سوری تمامی وسایل در محیط در سایز کودکانه است.
و او به راحتی می‌تواند تمامی فعالیت های بزرگسالان را در قالب کوچکتری انجام دهد. نقش آموزگار در این روش بصورت یک مشاهده گر است او کاملا غیر مستقیم و حرفه ای کودک را هدایت می‌کند. نکته ی بسیار مهم در این روش آن است که هر کودک بر اساس توانایی های فردی خود پیشرفت می‌کند. فعالیت های آموزشی مونته سوری به پنج گروه تقسیم میشود.
مهارت های:
- زندگی
- حسی
- زبان آموزی
- ریاضی
- فرهنگ و علوم
مونته سوری یعنی چه
در این روش کودک نه تنها نیازی به حفظ مطالب ندارد بلکه در او انگیزه ی درونی قوی برای یادگیری مطالب جدید و کاربردی ایجاد میشود. باید این را بدانیم که فلسفه آموزشی مونته سوری بر اساس صلح، همکاری و هم چنین احترام متقابل است.
موسسه زبان های خارجه الوند یکی از موسساتی است که از این روش برای آموزش به کودکان استفاده می‌کند و در آن به کودکان به عنوان بخشی از آینده نگاه میشود. مفاهیم و تعاریف کاربردی تری را در پاسخ به سوال روش آموزشی مونته سوری چیست خدمت شما ارائه می‌کنیم.
روش آموزشی مونته سوری
ماریا مونته سوری با تحقیقاتی که انجام داده بود به این نتیجه رسید که کودکان بیشتر از آن که به نتیجه کار علاقه ای داشته باشند به رضایت و شیوه ی کار علاقه دارند. این نوع آموزش به کودکان بر اساس بازی به صورت گروهی یا فردی برای کشف و جستجو و درک دانش است. کودکان در این نوع کلاس ها می‌توانند از طریق تجربه و حس خود، با سرعت و علاقه ی بیشتری یاد بگیرند.
یکسری اصول اساسی که در این روش وجود دارند عبارت اند از:
- محیط: قرار گرفتن کودکان با رده‌های سنی مختلف کنار هم
- آزادی: آزادی در انتخاب فعالیت مورد علاقه با حضور مربی
- نقش مربی: بازه های زمانی فعالیت بدون مداخله مستقیم
- روش مونته سوری تشکیل شده از 3 ضلع یک مثلث که شامل کودک/ مربی/ محیط فیزیکی.
- کودک در این نوع کلاس ها وارد دنیایی میشود که مدام در حال تغییر است و او به راحتی می‌تواند نوع زندگی کردن در این فضا را یاد بگیرد.
کاربرد روش مونته سوری درآموزش کودکان پیش دبستانی
- بر مراحل کلیدی رشد متمرکز است
- بازی های مشارکتی و گروهی را در بین کودکان گسترش می‌دهد
- آموزش شکل کودک محور دارد
- کودک بصورت طبیعی و غیر مستقیم انظباط شخصی را می‌آموزند
- معلم به عنوان مشاهده گر و تسهیل کننده در یادگیری عمل می کند
- خلاقیت در بچه ها به اوج می‌سد
- مهارت های خاص بصورت کاربردی تر آموزش داده می شود
- مطابق با نیاز های منحصر به فرد کودک آموزش داده میشود
- آموزش بصورت عینی و محسوس است
فواید روش مونته سوری
پس از پاسخ سوال مونته سوری چیست به بررسی نقاط مثبت آن می پردازیم.
- 1- زندگی عملی: کودک یادمی‌گیرد که چگونه از عهده ی کارهای شخصی و فعالیت های روزمره زندگی خود برآید.
- 2- فراگیری آگاهانه به وسیله ی حس ها: دکتر مونته سوری طی تحقیقاتی که داشت به این نتیجه رسید که کودکان مراحل حسی متفاوتی در سنین مختلف طی می‌کنند.
- که در طی آن مراحل، آمادگی بسیاری برای دریافت مهارت های ویژه یادگیری دارند. او اهمیت توسعه ی این حس ها را در سنین 2 الی 6 سالگی خاطر نشان کرد و همچنین اضافه کرد که کودکان در این سنین تمایل دارند از تمامی حواس خود استفاده کنند و در جهت تکمیل آن تلاش کنند.از این رو در موسساتی که از این روش استفاده می‌کنند از وسایلی استفاده میشود که کودکان به وسیله ی آنها، دیدن، لمس کردن، حس کردن و شنیدن آموزش ببینند.
- 3- هنر تکلم: زبان سلسله ی حیاتی بشر است. کودکان با توجه به استعداد ذاتی که دارند به جستجو و کشف می‌پردازند. کودکان تشویق می‌شوند افکار خود را به شکل شفاهی بیان کنند.
- در نتیجه موسسه زبان های خارجه الوند این امکان را برای کودکان فراهم کرده است که آنها بتوانند به راحتی و در آرامش کامل آموزش ببینند.
معایب روش مونته سوری
- در کنار پاسخ به سوال مونته سوری چیست معایب این متد را نیز با هم بررسی می کنیم. برای این روش انتقاد ها و نواقص مختلفی مطرح شده است.
- ایجاد یک فضای کلاسی با روش مونته سوری هزینه بر است و ممکن است که همه ی بچه ها امکان استفاده از آن کلاس را نداشته باشند.
- در کلاس ها برای انتخاب های کودکان آزادی بیش از حد وجود دارد که برخی ها ممکن است این بخش از آموزش را نپسندند.
- هر معلم یا مربی نمی‌تواند این نوع کلاس ها را اداره کند و نیاز به آموزش های خاصی دارد.
لزوم تدریس خلاقانه به کودکان
در ارزشیابی توصیفی، لزوم تدریس خلاقانه به کودکان و یادگیری تفریحی مهم است. کودکان در کلاس تشویق می‌شوند که علایق، تجارب و ایده‌های خود را به کلاس درس بیاورند و اجازه دارند درباره هدف‌های کار روزانه خود با معلمان بحث کنند. در حقیقت خلاقیت یک مفهوم انتزاعی و پیچیده‌است. اما ابهام در معنـــی و مفهوم کلمه به معنی پیچیدگی خود جریان خلاقیت نیست، زیرا خلاقیت را می توان به راحتی در زندگی روزانه حس کرد و آن را لمس کرد.
روش‌های عملی پرورش خلاقیت
هر یک از این روش‌ها می‌تواند خلاقیت زبان آموزان را پرورش دهد. در بهره گیری از این روش‌ها باید به ویژگی‌های روش خلاق توجه کرد.
۱- داستان گویی و قصه نویسی
۲- شرح حال نویسی و انشا نویسی
۳- امور هنری از قبیل نقاشی
۴- بیان شرح حال و زندگی بزرگان
۵- استفاده از روش‌های تدریس متنوع: در تدریس موارد مختلف، هیچگاه نباید از روش و الگوی واحدی استفاده کرد. افکار قالبی را در کودکان ایجاد نکنید و پرسش و پاسخ‌ها باید در کلاس درس، آزاد باشد، نه قالبی و محدود.
۶- ایجاد فرصت برای یادگیری اکتشافی
۷- تشویق دستاوردهای خلاق کودکان.
نگاهی به زندگینامه دکتر ماریا مونته سوری
ماریا مونته سوری مربی کودکان معلول بود که در خانواده‌ای مرفه در ایتالیا به دنیا آمد. با وجود مخالفت های پدرش به دانشکده پزشکی رفت. او اولین دختری بود که در ایتالیا پزشک شد. سپس تبدیل به الگویی جدید و بی نظیر برای آموزش بچه‌ها شد. که همچنان از آموزه های وی در دنیای یادگیری استفاده میشود. بسیاری از بیمارستان‌ها و مراکز درمانی و بهداشتی حاضر نبودند او را استخدام کنند.
بنابراین به ناچار سرپرستی یکی از مراکز کودکان معلول و بیمار را پذیرفت. او در حین کار در آن مرکز متوجه برنامه‌های آموزشی و تربیتی کودکان شد و به این نتیجه رسید که فرصت آزاد برای تجربه کردن به آنان داده نمی‌شود. به دانشگاه بازگشت، چون علاقه داشت در این زمینه کاری انجام دهد و در رشته تعلیم و تربیت و جامعه شناسی تحصیل کرد و با الگوها و روش‌های آموزشی آشنا شد.
مونته‌سوری مراکزی را برای اجرای برنامه‌های خود تأسیس کرد که باعث شد دیدگاه‌هایش در سراسر کشور گسترش پیدا کند و مورد استقبال اکثریت قرار گیرد؛ اما چون دیدگاه‌های مونته‌سوری مبتنی بر آزادی بود، دولت فاشیستی موسولینی به او اجازه فعالیت نداد و به اسپانیا تبعیدش کرد و مدارس او نیز بسته شد. دولت موسولینی بعدها با دعوت رسمی او را به کشور بازگرداند.
بااین وجود، مونته‌سوری که تحمل حکومت فاشیستی را نداشت از ایتالیا رفت. در سال‌های جنگ جهانی دوم به هلند و بعد از آن به هند رفت و با افکار و اندیشه‌های صلح‌طلبانه گاندی آشنا شد. در سال‌های آخر عمر، مدال افتخار یونسکو را بخاطر خدمات خود به آموزش دریافت کرد. او در ۸۲ سالگی در کشور هلند دار فانی را وداع گفت.